Steward-ownership is een ondernemingsvorm waarbij zeggenschap en economisch eigendom van elkaar gescheiden zijn, zodat een onderneming zich optimaal kan richten op zijn bestaansreden.
Steward-ownership gaat uit van twee principes:
Zelfbeheer
Zeggenschap is in handen van stewards: mensen die verbonden zijn met het bedrijf en de missie. Zeggenschap kan niet verkocht worden.
Het principe van ‘zelfbeheer’ betekent in ieder geval dat de controlerende zeggenschap in handen is van stewards en niet verkoopbaar of overerfbaar is. Bij sommige steward-owned bedrijven komt ‘zelfbeheer’ tot uiting doordat alleen medewerkers de rol van steward kunnen vervullen. Bij andere bedrijven is juist weer sprake van (met name) onafhankelijke stewards.
Winst dient de missie
Winst is een middel en geen doel op zich. Winst dient de missie en ontwikkeling van het bedrijf en wordt geherinvesteerd of gedoneerd in lijn met de missie. Investeerders, oprichters en andere betrokkenen worden eerlijk gecompenseerd.
Het principe van ‘winst dient de missie’ betekent in de praktijk dat de vergoeding aan kapitaalverschaffers beperkt is in tijd, omvang en/of invloed - en dat winst nooit ten koste van de onderneming uitgekeerd kan worden.
Deze principes worden juridisch geborgd en vormen de kern van steward-ownership. Ze kunnen op verschillende manieren geïmplementeerd worden. De eenvoudigste manier is door een stichting alle aandelen te laten beheren, waarbij de bestuurders van de stichting als stewards fungeren. De bestuurders zijn geen eigenaar, maar vervullen wel de taken van de aandeelhouder. In de statuten van de stichting leg je vast wat je van hen verwacht.
Deze en andere manieren om steward-ownership te implementeren zijn altijd gebaseerd op de principes van steward-ownership. In de praktijk betekent het dat er een splitsing wordt gemaakt tussen zeggenschap en economisch eigendom.
De term steward-ownership bestaat sinds 2015, maar de principes worden bij bedrijven als Carlsberg en Zeiss al meer dan een eeuw toegepast. De oprichters van onze Duitse zusterorganisatie Purpose hebben de term steward-ownership bedacht. Op de website van Purpose vind je een uitgebreide toelichting bij de definitie.
Steward-owned bedrijven
Nederland kent in 2025 meer dan 150 steward-owned bedrijven. Op deze website krijg je meer inzicht in de wijze waarop een aantal voorlopers de principes van steward-ownership heeft toegepast.
